Teoretyczne aspekty modelowania przestrzennego w badaniach regionalnych

Spatial modeling is currently one of the primary research tools used in regional analysis. Spatial models are an extension of traditional econometric models, which are included in the so called spatial effects: spatial dependence and spatial heterogeneity. The article presents the theoretical basis of spatial modelling, together with definitions of basic concepts and an analysis of their properties. Methods for estimating spatial models and diagnostics are presented. The study also indicates the complexity of spatial modeling, and the usefulness of this kind research approach. In this paper an outline the development trends of spatial modeling is delivered.Modelowanie przestrzenne jest obecnie jednym z podstawowych narzędzi badawczych wykorzystywanych w analizie regionalnej. Modele przestrzenne są rozszerzeniem klasycznych modeli ekonometrycznych, do których włączane są tak zwane efekty przestrzenne: przestrzenna zależność i przestrzenna heterogeniczność. Artykuł prezentuje podstawy teoretyczne modelowania przestrzennego wraz z definicjami podstawowych pojęć oraz analizą ich własności. Przedstawione są również metody estymacji i diagnostyki modeli przestrzennych. W pracy wskazuje się też z jednej strony na złożoność modelowania przestrzennego, a z drugiej strony na użyteczność takiego podejścia badawczego. Zarysowane zostały także trendy rozwojowe modelowania przestrzennego

Diversification of farming systems in Poland in the years 2006-2009

The use of methods based on the Gini coefficient and the Lorenz curve in studies of the spatial structure of agriculture offers a great possibility of presenting changes in it and assessing their causes. They provided a basis for a research on changes in the farming systems employed in Polish agriculture over the years 2006-2009. The results confirm there to be a further diversification of this sector of the economy, and even if slower than in the previous years, it shows agriculture to keep adapting to natural and economic conditions

Comparison of values of Pearson’s and Spearman’s correlation coefficient on the same sets of data

Spearman’s rank correlation coefficient is a nonparametric (distribution-free) rank statistic proposed by Charles Spearman as a measure of the strength of an association between two variables. It is a measure of a monotone association that is used when the distribution of data makes Pearson’s correlation coefficient undesirable or misleading. Spearman’s coefficient is not a measure of the linear relationship between two variables, as some “statisticians” declare. It assesses how well an arbitrary monotonic function can describe a relationship between two variables, without making any assumptions about the frequency distribution of the variables. Unlike Pearson’s product-moment correlation coefficient, it does not require the assumption that the relationship between the variables is linear, nor does it require the variables to be measured on interval scales; it can be used for variables measured at the ordinal level. The idea of the paper is to compare the values of Pearson’s product-moment correlation coefficient and Spearman’s rank correlation coefficient as well as their statistical significance for different sets of data (original - for Pearson’s coefficient, and ranked data for Spearman’s coefficient) describing regional indices of socio-economic development

Wprowadzenie

Z przyjemnością prezentujemy Państwu 59. numer czasopisma „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” i zapraszamy do zapoznania się z jego zawartością. Tom ten w całości poświęcony jest problematyce badań regionalnych i miejskich. Obejmują one szeroki zakres zagadnień ekonomicznych, społecznych i politycznych z uwzględnieniem ich wymiaru przestrzennego. Wśród nich problemy rozwoju i polityki regionalnej oraz miejskiej nabierają w ostatnim czasie szczególnego znaczenia. Pandemia COVID-19 spowodowała zmiany w wielu sferach życia społecznego i gospodarczego. Postawiła także wiele pytań dotyczących zarówno odporności miast i regionów na jej negatywne skutki, jak i dostosowania dotychczas prowadzonych polityk do nowych warunków. Z drugiej strony wybuch wojny w Ukrainie w lutym 2022 r. stawia przed nami kolejne wyzwania związane z jejglobalnymi, regionalnymi i lokalnymi konsekwencjami

The Application Of Local Indicators For Categorical Data (LICD) In The Spatial Analysis Of Economic Development

Firstly, we identify classes of regions presenting different economic development levels using taxonomic methods of multivariate data analysis. Secondly, we apply a join-count test to examine spatial dependencies between regions. It examines the tendency to form the spatial clusters. The global test indicates general spatial interactions between regions, while local tests give detailed results separately for each region. The global test detects spatial clustering of economically poor regions but is statistically insignificant as regards well-developed regions. Thus, the local tests are also applied. They indicate the occurrence of five spatial clusters and three outliers in Poland. There are three clusters of wealth. Their development is based on a diffusion impact of regional economic centres. The areas of eastern and north western Poland include clusters of poverty. The first one is impeded by the presense of three indiviual growth centres, while the second one is out of range of diffusion influence of bigger agglomerations

The method of computing the Log-Jacobian of the variable transformation for spatial models - test and comments

One of the most important problems in spatial econometrics is the compu- tation of the log of the Jacobian of variable transformations in models with spatial inter- actions. The computation is necessary in ML estimation and Bayesian analysis of models with spatial dependence (Smirnov and Anselin 2009). The effectiveness of the implementation of ML depends on computing effectiveness of the log-determinant of a matrix, especially for sparse and large matrices. The second problem is the numerical accuracy of computation of the log-determinant using different methods as it was shown by Walde et al. (2008). These issues provoked a search of new methods of estimation for spatial models. One of them is GMM being easier but more restrictive for computation than ML (Lee 2004, 2007). Another solution is to make some simplifications based on regular grids or band matrices (Rue, Held 2005). In the paper we test and comment the method of computing the log-Jacobian of the variable transformation for models with spatial interactions, suggested by Smirnov and Anselin (2009), for some practical case studies

Zmiany regionalnych struktur sektora usług w krajach UE w latach 2010–2020

The development of the service sector, which is observed along with the increase in socio-economic development, is only one of the symptoms of changes in the economy. Much more important are the changes in the structure of the service sector itself. Due to the high heterogeneity of this sector, only a detailed analysis of changes to individual types of services gives a complete picture of the changes and the importance of the third sector in the economy. The article’s main objective is to identify changes taking place in the structure of the EU countries’ services sector using the transfer method of share transfer. The analysis was carried out in the format of NACE sections (PKD) in 2010–2020 for the number of economic entities and employees in the territorial layout at the NUTS2 level. The analysis concludes that there is a decline in the importance of traditional services under Section G, the development of professional, scientific and technical services (Section M) and an increase in the importance of ICT-related services (Section J). Polish regions do not differ from the panuropean pattern of change; some belonged to units with the most dynamically developing sections of the surveyed services in Europe.Rozwój sektora usług, który obserwowany jest wraz ze wzrostem poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego, jest tylko jednym z symptomów przemian zachodzących w gospodarce. Znacznie istotniejsze są zmiany w strukturze samego sektora usług. Ze względu na dużą heterogeniczność tego sektora, dopiero analiza przekształceń w odniesieniu do poszczególnych rodzajów usług daje pełen obraz przemian i znaczenia trzeciego sektora w gospodarce. Głównym celem artykułu jest identyfikacja zmian zachodzących w strukturze sektora usług krajów UE z wykorzystaniem metody przesunięć udziałów. Analiza została przeprowadzona w układzie sekcji NACE (PKD) w latach 2010–2020 dla liczby podmiotów gospodarczych oraz liczby zatrudnionych w układzie terytorialnym na poziomie NUTS2. Analiza prowadzi do wniosku, że następuje spadek znaczenia tradycyjnych usług zaliczanych do sekcji G oraz rozwój usług profesjonalnych, naukowych i technicznych (sekcja M), a także wzrost znaczenia usług związanych z sektorem ICT (sekcja J). Polskie regiony nie odstają od ogólnoeuropejskiego wzorca zmian, a niektóre z nich należały do jednostek z najdynamiczniej rozwijającymi się sekcjami badanych usług w Europie

Ewolucja typów rolnictwa w województwie wielkopolskim na przełomie XX i XXI w.

The aim of the article is an attempt to compare the results between two methods identyfying types of agriculture. These methods use different sets of diagnostic features. The first method was developed by J. Kostrowicki with R. Szczęsny and its team at the Department of Agricultural Geography of the Institute of Geography and Spatial Management of the Polish Academy of Sciences in Warsaw. The result of this team’s research was the development of the first typology of Polish agriculture, which was published in the form of a map in the National Atlas of Poland in the 1970s (Kostrowicki, Szczęsny 1978). It was based on 20 diagnostic features which were described in a five-degree scale. At that time, 13 main types of individual farming and 4 types of collectived agriculture were identyfied. The second typology of agriculture is the result of research by the authors of this study (Głębocki et al. 2019). They used 69 diagnostic features and 20 types of agriculture in Poland were identified. Kostrowicki and Szczęsny (1978) found 5 types of agriculture in the area covered by the contemporary borders of the Wielkopolska Voivodeship. In 2010, 9 types of agriculture were identified. After 40 years, there are significant similarities between spatial distributions of the types representing the two compared typologies of agriculture. However, there are large differences in the research methodology and the availability of statistical sources. Both typologies confirmed the importance of historical conditions in the spatial distribution of the types of agriculture distinguished. The former Prussian-Russian border is still clearly visible in the spatial distribution of types, and the eastern part of the voivodeship is still characterized by agriculture with a lower level of development. It should be remembered that both typologies differ from each other the number of diagnostic features and the size of reference units. Additionally, Kostrowicki and Szczęsny (1978) defined types for individual farming, while the authors of this article found types for the whole agriculture The method used by the authors, due to the possibility of using a very large number of diagnostic features, is universal and can be used in various regions.W artykule dokonano porównania dwóch typologii rolnictwa, odnosząc je do obszaru województwa wielkopolskiego. Pierwsza z nich to efekt prac prowadzonych na początku lat 70. ubiegłego wieku przez J. Kostrowickiego i R. Szczęsnego oraz innych współpracowników w Zakładzie Geografii Rolnictwa IGiPZ PAN w Warszawie. Z 13 typów rolnictwa indywidualnego, zidentyfikowanych wówczas w skali kraju, na terenie dzisiejszego województwa wielkopolskiego występowało 5. Druga typologia rolnictwa została opracowana przez autorów niniejszej publikacji w 2019 r. Wyróżniono 20 typów polskiego rolnictwa. Na terenie województwa wielkopolskiego wykształciło się 9 typów. Mimo różnic w metodologii badawczej oraz dostępności materiałów statystycznych w rozkładzie przestrzennym wyróżnionych typów zauważono duże podobieństwa. W obu momentach czasowych stwierdzono trwałe oddziaływanie uwarunkowań historycznych, choć po przystąpieniu Polski do UE obserwuje się systematyczne zacieranie różnic pomiędzy obszarami dawnego zaboru rosyjskiego i pozostałą częścią województwa wielkopolskiego. Zastosowana przez autorów metoda, z uwagi na możliwość wykorzystania bardzo dużej liczby cech diagnostycznych, ma charakter uniwersalny i może być stosowana w różnych regionach

Adjustment coefficients for planimetric analysis of the granulometry of coarse-grained sediments

The relationship between results from granulometric analyses of by sieving and by planimetry was investigated by numerical simulation of cubes filled with boulders, cobbles and pebbles. Cross-sections through the sediment were simulated and compared with photos of an actual outcrop wall. Volumes estimated on the basis of planimetric analysis using the cross-sections were compared with sieve analyses, thus allowing to determine adjustment coefficients. The coefficients for pebbles and cobbles have a small standard error, but are larger for boulders, which might be a consequence of too small areas formed by the cross-sections

Regionalne programy operacyjne jako czynnik stymulujący wykorzystanie odnawialnych źródeł energii

The study presents results of research concerning determination of the structure and spatial differentiation of the European Regional Development Fund absortion within the framework of Regional Operational Programme of the Lubelskie Voivodship 2007-2013, Piority 6. Environment and clean energy, Action 6.2. Environmentally friendly energy. Data sources was obtained at the Department of the Regional and Operational Programme, Lubelskie Voivodship. 265.5 milion has been allocated for the projects that use renewable energy sources, which represents 5.9% of the allocation for all financial resources of ROP. More than 93% of this amount was allocated for investments in solar energy, mainly solar collectors (92.6%). Such a significant contribution of projects in the field of solar energy exploitation confirms the correctness of the thesis arise from the Renewable Energy Sources Development Programme of Lubelskie Region, that significant on a country scale resources allow to reach by the region, the national leader position in using solar energy to produce heat and electricity